साउन महिना सुरु भएसँगै नेपाली समाज विशेषगरी हिन्दु नारीहरूमा एउटा छुट्टै उत्साह र भक्तिभाव झल्किन्छ। हरियालीको यो महिना जहाँ प्रकृति आफूलाई सिंगार्दै लचिलोपनका साथ ढल्किन्छ, त्यही ढंगले महिलाहरूको नाडीमा हरियो चुरा झन् चम्किलो देखिन्छ, कपडाको रंगमा न्यानोपन आउँछ र हत्केलामा मेहन्दीको गन्ध बासिन्छ।

अहिले स–साना बालिका, युवती, अधबैंसे नारी हुन् या बृद्ध महिला, यतिबेला सबैको नाडीमा काँचका हरिया चुरा सजिएको देख्न पाइन्छ। साउन लागे लगत्तै हिन्दु महिलामा छुट्टै उत्साह र उमंग छाउँछ । रातो, पहेंलो र हरियो चुरापोते तथा कपडामा सजिएका महिलाको मन्दिर र बाटोघाटोमा चहल–पहल देखिन्छ। यो दृश्यले हाम्रो संस्कृतिको गहिराइ मात्र होइन, नारीहरूको धार्मिक आस्था र सांस्कृतिक सौन्दर्यलाई पनि उजागर गर्छ।

साउनमा मेहन्दी, चुरा, साडी र व्रतको चलन केवल परम्परा पालना मात्रै होइन, जीवनशैलीमै रमाएको एउटा सांस्कृतिक अभ्यास हो। हरियो रङलाई प्रेम र वातावरणसँग, रातोलाई सौभाग्यसँग, र पहेंलोलाई पवित्रता र उज्यालो सोचसँग जोडिन्छ।

“हत्केलामा जति गाढो मेहन्दीको रङ, उति नै श्रीमानको माया पाइन्छ” भन्ने विश्वासले आज पनि धेरै महिलालाई त्यसतर्फ आकर्षित गर्छ।

“हत्केलामा जति गाढो मेहन्दीको रङ, उति नै श्रीमानको माया पाइन्छ” भन्ने विश्वासले आज पनि धेरै महिलालाई मेहन्दीतर्फ आकर्षित गर्छ। साउनको पहिलो सोमबारदेखि नै व्रत बस्ने, शिवालयमा जल अर्पण गर्ने र शृंगारमा रमाउने नारीहरूको यो समर्पणले समाजमा धार्मिक चेतना र सांस्कृतिक सजीवता थप बलियो बनाउँछ।

पौराणिक विश्वास अनुसार, साउन महिनामा पार्वतीले कठोर व्रत गरी भगवान शिवलाई पति रूपमा प्राप्त गरेकी थिइन्। त्यसैले आज पनि विवाहित तथा अविवाहित महिलाहरू यस महिनामा शिवको आराधना गरी आफ्नो जीवनमा प्रेम, सौभाग्य र दीर्घायुको कामना गर्छन्।

साउन केवल मौसमको परिवर्तन होइन, यो हाम्रो परम्परा, आस्था, प्रकृति र प्रेमसँग जोडिएको महिना हो। महिलाहरूको सिंगार, मेहन्दी, चुरा र व्रतको यो उत्सव केवल बाह्य आवरण होइन यसले समाजमा संस्कार, श्रद्धा र नारीशक्तिको गहिरो सन्देश बोकेको छ।

यस साउनमा हामी सबैले प्रकृतिको सौन्दर्यसँगै आ–आफ्नो परम्पराको सम्मान गर्दै, समाजमा सकारात्मक ऊर्जा फैलाउने प्रण गरौं।